تعداد نشریات | 31 |
تعداد شمارهها | 1,000 |
تعداد مقالات | 8,832 |
تعداد مشاهده مقاله | 9,437,029 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 7,725,738 |
برآورد اقتصاد سایه و فرار مالیاتی بااستفادهاز متغیرهای انضباط مالی دولت | ||
فصلنامه علمی پژوهشی اقتصاد مقداری | ||
مقاله 3، دوره 16، شماره 4 - شماره پیاپی 63، اسفند 1398، صفحه 69-100 اصل مقاله (1022.14 K) | ||
نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22055/jqe.2019.26886.1926 | ||
نویسندگان | ||
معصومه مطلبی1؛ محمد علیزاده* 2؛ سجاد فرجی دیزجی3 | ||
1دانشجوی دکتری اقتصاد، دانشگاه لرستان، دانشکده علوم اقتصادی و اداری، خرمآباد، ایران | ||
2دانشیار و عضو هیات علمی دانشکده علوم اقتصادی و اداری دانشگاه لرستان، خرمآباد، ایران. | ||
3استادیار و عضو هیات علمی دانشکده مدیریت و اقتصاد دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران. | ||
چکیده | ||
هدف اصلی این پژوهش برآورد اقتصاد سایه و فرار مالیاتی در ایران بااستفاده از متغیرهای انضباط مالی دولت درطی دوره 94-1346 میباشد. با توجه به بزرگی اندازه دولت و کمبود درآمد، دولت ایران در بیشتر سالهای دوره مورد بررسی با کسری بودجه مواجه بوده است. تأمین مداوم کسری بودجه دولت از طریق استقراض از بانک مرکزی (چاپ پول جدید) میتواند منجر به افزایش تورم شده و در نتیجه باعث افزایش اندازه اقتصاد سایه و فرار مالیاتی ناشیاز آن شود. از طرف دیگر، در سالهای اخیر، اجرای طرح هدفمندی یارانهها، فشار مضاعفی را بر روی شرایط بودجهای دولت ایجاد کرده و باعث شده است تا دولت علاوه بر استقراض از بانک مرکزی، از طریق فروش دلارهای نفتی در بازار آزاد نیز اقدام به مقابله با کسری بودجه خود نماید، که مورد اخیر نیز به نوبه خود باعث نوسانات زیاد نرخ ارز و افزایش تورم شده و بر افزایش اندازه اقتصاد سایه در ایران بیش از پیش دامن زده است. برای برآورد اقتصاد سایه در مطالعه حاضر از روش MIMIC استفاده میشود. اکثر روشهای تخمین اقتصاد سایه، تنها یک شاخص را برای پوشش دادن همه اثرات اقتصاد سایه درنظر گرفتهاند، با این وجود اثرات اقتصاد سایه بهصورت همزمان در بخش تولید، نیروی کار و بازارهای پولی نمایان میشود. رویکرد مدلی علتهای چندگانه موجودیت و رشد اقتصاد سایه و همچنین اثرات چندگانه اقتصاد سایه در طی زمان را در نظر میگیرد. در پژوهش حاضر، متغیرهای بار مالیات در دو شاخص بار مالیات کل و بار مالیات بر واردات، درآمد حاصل از منابع طبیعی، نرخ بیکاری، نرخ ارز و سه شاخص نرخ تورم، کسری بودجه و حجم دولت بهعنوان سه متغیر در نظر گرفته شده بهعنوان متغیرهای انضباط مالی دولت و متغیر مجازی هدفمندی یارانهها بهعنوان متغیرهای علت در نظر گرفته شدند. همچنین سه شاخص مصرف انرژی، مخارج خانوار و تقاضای پول بهعنوان آثار اقتصاد سایه در مدلهای نهایی برآورد اقتصاد سایه در نظر گرفته شدند. برای برآورد اقتصاد سایه، در ابتدا 8 مدل از بهترین مدلهای برآوردی انتخاب شدند و از بین آنها مدل نهایی با رویکرد علل چندگانه آثار چندگانه (MIMIC) و با استفاده از معیارهای برازش عمومی و مقایسهای برگزیده شده است. سپس، با استفاده از اطلاعات جانبی و کالیبره کردن سری زمانی اندازه نسبی اقتصاد سایه و اندازه مطلق اقتصاد سایه بر حسب قیمت پایه سال 1383 محاسبه گشته و فرار مالیاتی ناشی از آن نیز بهصورت نسبتی از اقتصاد سایه محاسبه شده است. نتایج نشان میدهد که میانگین اندازه نسبی اقتصاد سایه طی دوره زمانی مورد نظر 24/30 درصد است. حداکثر مقدار اندازه نسبی اقتصاد سایه در سال 1387 و برابر با 3/43 درصد و حداقل مقدار در سال 1347 و برابر با 01/18 درصد است. میانگین اندازه مطلق اقتصاد سایه برابر با 5/388719 میلیارد ریال است. حداکثر مقدار اندازه مطلق اقتصاد سایه در سال 1390 و برابر با 2/885642 میلیارد ریال و حداقل مقدار آن در سال 1346 و برابر با 6/88687 میلیارد ریال است. میانگین فرار مالیاتی 85/19952 میلیار ریال است. حداقل مقدار فرار مالیاتی در سال 1346 و برابر با 8/3923 میلیارد ریال و حداکثر مقدار آن در سال 1394 و برابر با 6/56628 میلیارد ریال است. در مدل نهایی انتخابی اقتصاد سایه، متغیرهای بار مالیات بر واردات، درآمد حاصل از منابع طبیعی، نرخ بیکاری، نرخ تورم، کسری بودجه و متغیر مجازی هدفمندی یارانهها بهعنوان متغیر علت در نظر گرفته شدند و متغیرهای حجم پول و مخارج خانوار بهعنوان متغیرهای شاخص در نظر گرفته شدند. نتایج نشان میدهد که بار مالیات بر واردات و نرخ بیکاری از علل اصلی پیدایش اقتصاد سایه در ایران هستند. با در نظر گرفتن سه متغیر نرخ تورم، کسری بودجه و حجم دولت بهعنوان متغیرهای انضباط مالی دولت، یافتهها نشان میدهند که تورم و کسری بودجه اثر مثبت بر اقتصاد سایه و فرار مالیاتی ناشی از آن دارند. در نتیجه، میتوان با کاهش هزینههای مصرفی و اندازه دولت در جهت کاهش کسری بودجه دولت و انضباط مالی بیشتر دولت حرکت کرد. بنابراین، کنترل کسری بودجه و نرخ تورم منجر به افزایش انضباط مالی دولت شده و در نهایت اندازه اقتصاد سایه در ایران و فرار مالیاتی ناشی از آن را کاهش خواهد داد. | ||
کلیدواژهها | ||
: اقتصاد سایه؛ فرار مالیاتی؛ انضباط مالی دولت؛ کسری بودجه؛ مدل علل چندگانه - شاخصهای چندگانه | ||
سایر فایل های مرتبط با مقاله
|
||
مراجع | ||
- Abounoori, E., & Nikpour, A. (2014). The Effect of Tax Burden Indicators on the Size of the Hidden Economy in Iran. Quarterly Journal of: Economic Growth and Development Research, 5(17), 75-90 (in Persian). ##Acemoglu, D. (2005). Politics and Economics in Weak and Strong States. Journal of Monetary Economics, 52, 1199-1226. ##Adamopoulos, A. (2010). Financial Development and Economic Growth, an Empirical Analysis for Ireland. International Journal of Economic Sciences and Applied Research, 3 (1), 75-88. ##Alizadeh, H., & Ghaffari, F. (2013). Estimating the Size of Underground Economy in Iran and Studying the Factors Affecting It. FED Journal, 7(25), 31-69 (in Persian). ##Allingham, M., & Sandmo, A. (1972). Income Tax Evasion: a Theoretical Analysis. Journal of Public Economics, 1(3-4), 323-338. ##Arab Mazar Yazdi, A. (2001). Black Economy in Iran, One Macroeconomic Approach (Unpublished Doctoral Dissertaion), Allameh Tabataba’i University, Iran (in Persian). ##Biswas, A., & Marjit, S. (2007). Preferential Trade and Mis-Invoicing: Some Analytical Implications. International Review of Economics & Finance, 16, 130-138. ##Ebrahimi dastgerdi, F. (2007). An Inquiry and Measurement of Tax Evasion and Underground Economy in Iran (Unpoblished Master’s thesis). Islamic Azad University, Khorasegan branch, Iran (in Persian). ##Erdinc, Z. (2012). Currency Demand Modeling in Estimating the Underground Economy in Turkey: an Error Correction Framework. International Research Journal of Finance and Economics, 96, 25-37. ##Fotros, M. H., & Dalaei Milan, A. (2016). Examination of Underground Economy and Tax Evasion within the Framework of Dynamic Stochastic General Equilibrium Models (DSGE). Quarterly Journal of: Economic Growth and Development Research, 7(25), 65-84 (in Persian). ##Frey, B.S., & Weck-Hannemann. H. (1984). The Hidden Economy as an Unobserved Variable. European Economic Review, 26(1), 33-53. ##Fuest, C., & Riedel, N. (2009). Tax Evasion, Tax Avoidance, and the Tax Expenditure in Developing Countries: a Review of the Literature. Report Prepared for the United Kingdom Department for International Development (DFID), Oxford University for Business Taxation, Retrived From https://assets.publishing.service.gov.uk/media/57a08b3de5274a31e0000a66/60670_TaxEvasionReportDFIDFINAL1906.pdf. ##Giles, D.E.A. (1999). Modeling the Hidden Economy and the Tax-Gap in New Zealand. Empirical Economics, 24, 627-640. ##Giles, D.E.A., & Tedds, L.M. (2002). Taxes and the Canadian Underground Economy. Canadian Tax Paper, 106, Retrived from https://www.researchgate.net/publication/228129458_Taxes_and_the_Canadian_Underground_Economy. ##Halicioglu, F., & Dell’Ano, R. (2009). An ARDL Model of Unrecorded and Recorded Economies in Turkey. MPRA Paper, 25763, Retrived from https://mpra.ub.uni-muenchen.de/25763/1/MPRA_paper_25763.pdf. ##Kalantari, Kh. (2013). Structural Equation Modeling in Socio-Economic Research (with LISREL and SIMPLIS Software) (2nd Ed). Tehran: Farhang Saba Press (in Persian). ##Li, L., & Ma, G. (2015). Government Size and Tax Evasion: Evidence from China. Pacific Economic Review, 20(2), 346-364. ##Medina, L., & Schneider, F. (2017). Shadow Economies around the World: New Results for 1578 Countries over 1991-2015. CESifo Working Paper, 6430, Retrived from https://poseidon01.ssrn.com/delivery.php?ID=990100103003011086094028024010015007060083047068050089011071102123008103094120094018020025118033005042003065065025098084127093108038011069020027095124021003082104095021085004092123070089017092065077023117004028089124090109024066031096105078024066124&EXT=pdf. ##Nasrolahi, Z., Farzanegan, M.R., & Talei Ardakani, S. (2012). Shadow Economy Trend in Iran (a Comparative Study Using Amos and Lisrel). The Economic Research, 12(2), 61-92 (in Persian). ##Piraee, K.H., & Rajaee, H. (2015). Estimate Size of Underground Economy in Iran and Investigation Causes and Effects. Quarterly Journal of the Macro and Strategic Policies, 3(9), 21-42 (in Persian). ##Raczkowski, K. (2014). Intellectual Capital Management in Tax Administration and Country’s Economic Growth Determined by Competitive Taxation (in Raczkowski, K. and Sulkowski, L.(Eds)). Tax Management and Tax Evasion, Frankfurt: Peter Lang, 45-61. ##Rahbar, F., & Salimi, E. (2015). The Role of Fiscal Discipline and National Development Fund in Reducing Dutch Disease Effects in the Iranian Economy. Applied Economics Studies in Iran, 4(14), 219-243 (in Persian). ##Remeikiene, R., Gaspareniene, L., & Schneider, F. (2017). The Definition of Digital Shadow Economy. Technological and Economic Development of Economy. Published online: 09 Jan 2017, Retrived from https://www.researchgate.net/publication/312178045_The_definition_of_digital_shadow_economy/link/59fa22bcaca272026f6ef5bb/download. ##Salari Shahri, E. (2010). Examining Relationship between Underground Economy, Tax Rate and Interest Rate in Iran (Unpublished Master’s Thesis). Islamic Azad University of Central Tehran branch, Iran (in Persian). ##Sameti, M., Sameti, M., & Dalaei Milan, A. (2009). Estimation of Underground Economics in Iran with MIMIC Method. International Economic Studies, 20(2), 89-114 (in Persian). ##Schneider, F. (2010). The Influence of Public Institutions on the Shadow Economies: an Empirical Investigation for OECD Countries. Review of Law and Economics, 6(3), 441-468. ##Schneider, F., & Buehn, A. (2017). Shadow Economy: Estimation Methods, Problems, Results and Open Questions. Open Access. Open Economics 2017. 1-29, Retrived from ttps://www.researchgate.net/publication/315904311_Estimating_a_Shadow_Economy_Results_Methods_Problems_and_Open_Questions/link/58ecd66d458515316aabff54/download. ##Schneider, F., & Eneste, D.H. (2000). Shadow Economies: Size, Causes and Consequences. Journal of Economic Literature, 38(1), 77-114. ##Schneider, F., & Williams, C.C. (2013). the Shadow Economy. London: the Institute of Economic Affairs. ##Schneider, F., Buehn, A., & Montenegro, C. (2010). New Estimates for the Shadow Economies All over the World. International Economic Journal, 24(4), 43-61. ##Schneider, F., Raczkowski, K., & Mróz, B. (2015). Shadow Economy and Tax Evasion in the EU. Journal of Money Laundering Control, 18(1), 34-51. ##Shaghaghi, S. (2006). Financial Discipline, Reduce in Costs and Increase in Resources Efficiency. Economic Program Magazine, 192, 16-18 (in Persian). ##Smith, P. (1994). Assessing the Size of the Underground Economy: the Canadian Statistical Perspectives. Canadian Economic Observer, 11, 16-33. ##Williams, C.C., & Schneider, F. (2016). Measuring the Global Shadow Economy: the Prevalence in Formal Work and Labor. Cheltenham (UK): Edward Elgar Publishing Company. ##Zara-Nezhad, M., & S. Ebrahimi. (2012). Smuggling in Iran and its Relationship with Formal Economy, Granger Causality Test (1974-2007). Legal Studies (Specialized Journal of Economic Law), 4, 13-50 (in Persian). ## | ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 1,881 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 1,529 |