تعداد نشریات | 31 |
تعداد شمارهها | 1,000 |
تعداد مقالات | 8,832 |
تعداد مشاهده مقاله | 9,437,032 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 7,725,738 |
یک تحلیل تعادل عمومی از اثرات تورمی، تولیدی و مصرفی مالیات بر ارزش افزوده در ایران | ||
فصلنامه علمی پژوهشی اقتصاد مقداری | ||
مقاله 1، دوره 16، شماره 4 - شماره پیاپی 63، اسفند 1398، صفحه 1-41 اصل مقاله (799.69 K) | ||
نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22055/jqe.2019.26229.1894 | ||
نویسندگان | ||
احمد چهرقانی* 1؛ منصور زراء نژاد2؛ مسعود خداپناه3 | ||
1دانش آموخته دکتری علوم اقتصادی، دانشگاه شهید چمران اهواز، دانشکده اقتصاد و علوم اجتماعی، اهواز، ایران (نویسنده مسئول Email: ahmadchehreghani@gmail.com). | ||
2استاد و عضو هیات علمی دانشگاه شهید چمران اهواز، دانشکده اقتصاد و علوم اجتماعی، اهواز، ایران | ||
3دانشیار و عضو هیات علمی دانشگاه شهید چمران اهواز، دانشکده اقتصاد و علوم اجتماعی، اهواز، ایران | ||
چکیده | ||
دولتها برای تأمین مخارج خود از منابع مختلف درآمد تحصیل میکنند. یکی از مهمترین منابع درآمدی دولتها مالیات است. مالیات با روش و انواع مختلفی وضع میگردد که یکی از انواع آن مالیات بر ارزش افزوده است. مالیات بر ارزش افزوده (VAT) به عنوان روش جدید اخذ مالیات با ایجاد یک پایة مالیاتی گسترده، در بسیاری از کشورها مورد توجه قرار گرفته است.مالیات بر ارزش افزوده نوعی مالیات چند مرحلهای است که به کالاها و خدمات تعلق میگیرد و منظور از آن اخذ مالیات از اضافه ارزش کالاهای تولید شده یا خدمات ارائه شده در مراحل مختلف تولید و توزیع است که در هر مرحله به صورت درصدی جدا از قیمت اخذ میشود.به عبارت دیگر مالیات بر ارزش افزوده نوعی مالیات بر قیمت فروش است که بار مالیاتی آن بر دوش مصرفکننده نهایی است و از ارزش افزوده بنگاهها، یعنی تفاوت بین عایدی ناشی از فروش کالاها و خدمات و کل هزینههایی که بابت خرید نهادههای تولیدی (به جز نیروی انسانی) پرداخت شده، دریافت میشود. دو روش کلی برای محاسبه مالیات بر ارزش افزوده وجود دارد که عبارتند از: روش تجمعی و روش تفریقی. هر یک از روشهای تجمعی و تفریقی، خود به دو شیوه مستقیم و غیرمستقیم دسته بندی میشوند.از نگاه دیگر، مالیات بر ارزش افزوده را میتوان به دو روش بر مبنای اصل مبدأ و مقصداجرا کرد.بر اساس نحوه منظور کردن خرید کالاهای سرمایهای در پایه مالیات بر ارزش افزوده، میتوان این مالیات را با سه مبنای مختلف معرفی نمود که عبارتند از: مالیات بر ارزش افزوده بر مبنای تولید ناخالص ملی (نوع تولیدی)؛ مالیات بر ارزش افزوده بر مبنای تولید خالص ملی (نوع درآمدی)؛ و مالیات بر ارزش افزوده بر مبنای مصرف (نوع مصرفی). در کشور ایران نیز به منظور اصلاح ساختار مالیاتی، قانون مالیات بر ارزش افزوده از نیمه دوم سال 1387 به اجرا گذاشته شده است. از آنجا که تاکنون این قانون به صورت آزمایشی اجرا شده و لایحه تبدیل آن از قانون آزمایشی به قانون دائمی در دست بررسی است، مطالعه آثار مالیات بر ارزش افزوده بر متغیرهای کلان اقتصادی اهمیتی ویژه دارد. بر همین اساس، در این مقاله اثرات اجرای قانون آزمایشی مالیات بر ارزش افزوده بر متغیرهای کلان اقتصاد ایران شامل تورم، تولید ناخالص داخلی و مصرف مورد بررسی قرار گرفته است. روش تحقیق از نوع کمّی است و با استفاده از یک الگوی تعادل عمومی قابل محاسبه (CGE) انجام شده است. این روش یکی از روشهای تحلیل کمّی است که برای بررسی دامنة وسیعی از موضوعات سیاستی از جمله سیاستهای مالیاتی، انعطافپذیر است و میتواند چارچوب جامعنگری را برای بررسی آثار همه جانبة سیاستها فراهم نماید. مدل مورد استفاده در این مقاله، مدل استاندارد تعادل عمومی قابل محاسبة ارائه شده توسط لافگِرن و همکاران (2002) است. این مدل یکی از معروفترین مدلهای CGE است که به صورت استاندارد طراحی شده است. معادلات این مدل به چهار بخش یا بلوک تقسیم می شوند که عبارتند از: بلوک قیمت، بلوک تولید و تجارت، بلوک نهادها و بلوک قیدهای سیستم. البته تعدیلات لازم در معادلات مدل استاندارد به منظور هماهنگی آن با اقتصاد ایران صورت گرفته است. در مدل تعادل عمومی قابل محاسبه، معمولاََ منبع اطلاعات، ماتریسی است که آن را ماتریس حسابداری اجتماعی (SAM) مینامند. ماتریس حسابداری اجتماعی، ماتریس مربعی است که هر حساب در محل برخورد یک سطر و ستون قرار گرفته است. این ماتریس اطلاعات عددی اقتصاد را به طور جامع مورد بررسی قرار میدهد. آخرین ماتریس حسابداری اجتماعی ایران مربوط به سال 1390 است که در سال 1394 توسط مرکز پژوهشهای مجلس تهیه شده است، که در مقاله حاضر از این ماتریس به عنوان منبع اطلاعات استفاده میشود. فعالیتهای اقتصادی به هفت بخش: کشاورزی، نفت، معدن، صنعت، انرژی، ساختمان و خدمات تقسیم شده است. تحلیل سیاستی در قالب دو سناریو انجام شده است که عبارتند از اعمال مالیات بر ارزش افزوده با نرخ 6% و 9%. در هر دو سناریو، نرخ مالیات بر ارزش افزوده در بخش کشاورزی صفر در نظر گرفته شده است. نتایج به دست آمده نشان میدهد که اجرای مالیات بر ارزش افزوده در ایران موجب افزایش تورم، کاهش تولید ناخالص داخلی و کاهش مخارج مصرفی خانوارها میگردد. | ||
کلیدواژهها | ||
مالیات بر ارزش افزوده؛ ماتریس حسابداری اجتماعی(SAM)؛ الگوی تعادل عمومی قابل محاسبه (CGE)؛ تورم؛ تولید ناخالص داخلی (GDP) | ||
سایر فایل های مرتبط با مقاله
|
||
مراجع | ||
Central Bank of Islamic Republic of Iran. (2019). Annual report. Retrieved from https://www.cbi.ir/category/2694.aspx ##Aghaei, M., & Komijani, A. (2001). Theoretical Foundations of Value Added Tax and Its Benefits in Reforming the Tax System. Journal of Economic Research, 1(2), 135- 158. (In Persian). ##Yaqoub Nejhad, Y., Ramazan, S., Ghabul, M., & Lal Qaderi, S. (2008). Applied Guide of Value Added Tax Law. Mashhad: Mohaghegh Publishing. (In Persian). ##Ramalho, R., & Packman, A. (2018). Paying Taxes 2018. World Bank Group. ##OECD. (2018). Consumption Tax Trends 2018: VAT/GST and Excise Rates, Trends and Policy Issues. Paris: OECD Publishing. ##Tait, A. A. (1988). Value Added Tax: International Practice and Problems. Washington D.C: IMF. ##Oliveira, J. (2001). Economic Effects of Origin and Destination Principle for Value-Added Taxes. Working paper, School of Business and Public Management, George Washington University, Retrieved from##https://www2.gwu.edu/~ibi/minerva/spring2001/jesus.oliveira.pdf##Ziaie Bigdeli, M. T., & Tahmasebi, F. (2004). Value Added Tax as a modern tax. Tehran: Institute for Economic Affairs. (In Persian). ##Gholami, E. (2010). the Effects of Targeted Subsidies in Iran on VAT Revenues. Iranian Journal of Applied Economics, 1(2), 215 -232. (In Persian). ##Farabi, H. (2011). the Value Added Tax and its effects: Countries' experiences and implementation in Iran. Journal of Economics, 3 & 4, 63-90. (In Persian). ##Mousavi Jahromi, Y. (2015). Forecasting Value Added Tax on Gasoline Consumption. Journal of Economic Growth and Development Research, 6(21), 107-119. (In Persian). ##Memar Nejhad, A., & Nematzadeh, M. (2016). An Analysis of the Impact of Value Added Tax on Employment: An Inter-Country Study. Journal of Economic Research and Policies, 24, 211-232. (In Persian). ##Tayeb Nia, A. (2004). Investigating the possible effect of VAT on inflation and inequality (Vol. 4). Tehran: Institute of Economic Development and Research of University of Tehran. (In Persian). ##Dornbusch, R., & Fisher, S. (2013). Macroeconomics. (M. H. Tizoush Taban, Trans.). Tehran: Soroush Publications. (In Persian). ##Mousavi Jahromi, Y., & Maleki Toutunchi, S. (2016). Evaluating Exemptions of Goods and Services in the VAT Law. Journal of Tax Research, 29, 99-129. (In Persian). ##Ajakaiye, O. (2010). Macroeconomic Effects in VAT in Nigeria: A Computable General Equilibrium. Nigeria: Ibadan University Press. ##Karadag, M., & Westaway, T. (2000). The Impact on Consumer and Producer Prices in Turkey of VAT Changes Designed to Meet EU Membership Criteria: A Computable General Equilibrium Approach. The Middle East business and economic review, 1, 43-57. ##Narayan, P. (2003). The Macroeconomic impact of the IMF Recommended impact of the Fiji Economy: Evidence from CGE Model. Review of Urban & Regional Development Studies, 15, 226-237. ##Giesecke, J. A., & Hoang, T. N. (2010). Modelling value-added tax in the presence of multi-production and differentiated exemptions. Journal of Asian Economics, 21, 156–173. ##Sajadifar, S. H., Khiabani, N., & Arakelyan, A. (2012). A Computable General Equilibrium Model for Evaluating the Effects of Value-Added Tax Reform in Iran. World Applied Sciences Journal, 18 (7), 918-924. ##Zaman, Q., & Iqbal, M. (2012). Value Added Tax-Theoretical Aspects and Empirical Evidence for Pakistan. Journal of Managerial Sciences, 1(1), 43-52. ##Erero, J. L. (2015). Effects of Increases in Value Added Tax: A Dynamic CGE Approach. Working Papers 558, Economic Research Southern Africa. Retrieved from##https://econrsa.org/2017/wpcontent/uploads/working_paper_558.pdf##Benkovskis, K., Goluzins, E., & Tkacevs, O. (2016). CGE Model with Fiscal Sector for Latvia. Latvijas Banka Working Paper. Retrieved from ##https://www.bank.lv/images/stories/pielikumi/publikacijas/petijumi/wp_2016_01.pdf##Simionescu, M., & Albu, L. L. (2016). The Impact of Standard Value Added Tax on Economic Growth in CEE-5 Countries: Econometric Analysis and Simulations. Technological and Economic Development of Economy, 22(6), 850–866. ##Lambi, C. (2017). Assessing the Impacts of a Major Tax Reform: a CGE-microsimulation analysis for Uruguay. International Journal of Microsimulation, 9(1), 134- 166. ##Siyam, H. (2007). The Effect of Value Added Tax on Inflation (Unpublished Masters Thesis). Islamic Azad University, Central Tehran Branch, Tehran, Iran. (In Persian). ##Bina, P. (2010). The Impact of Value Added Tax on the Production of Different Economic Sectors in Iran in the Form of Computable General Equilibrium Model (Unpublished Masters Thesis), Tabriz University, Faculty of Humanities and Social Sciences, Tabriz, Iran. (In Persian). ##Arshadi, A., & Mahdavi, M. (2011). Effect of Value Added Tax on the Price Effects in Iran. Journal of Economic Modeling Research, 4, 1- 30. (In Persian). ##Faridzad, A., Parvin, S., & Banoui, A. A. (2011). The Price Effects of Value Added Tax Based on Input-Output Approach (the Case of Iran). Iranian Journal of Economic Research, 16 (47), 105-127. (In Persian). ##Gholami, E. (2013). Investigating Macroeconomic Consequences of Increasing the Value Added Tax in Iran. Economic Journal, 5 & 6, 43-58. (In Persian). ##Abdullah Milani, M., Nasiri Aghdam, A., Mohajeri, P., & Ariannejad, M. (2017). The Evaluation the Exemptions’ Effects on the Value Added Tax Regressiveness in Iran. Journal of Tax research, 33(81), 33-68. (In Persian). ##Ghavami, H., Shabani, M. A., Rahimi, R., & Ferdowsi, H. (2017). Comparison of the Impact of Value Added Tax and Direct Taxes on Iran's Economic Growth. National Conference on VAT: Opportunities and Challenges, Ferdowsi University of Mashad, Mashad, Iran. (In Persian). ##Ansari Samani, H., & Sadat Davoudi, R. (2011). Investigating the Effect of Value Added Tax on Inflation in Iranian Provinces (2008-2013). Journal of Economy and Regional Development, 13, 86- 111. (In Persian). ##Cardenete, M. A., Guerra, A. I., & Sancho Ferran, F. (2016). Applied General Equilibrium. (M, Mazaheri & B. A. Rostamkolaei, Trans.). Tehran: Amareh Publication. (In Persian). ##Naderan, E., & Fooladi, M. (2005). Providing a General Equilibrium Model for Investigating the Impact of Government Expenditure on Households' Production, Employment and Income. Journal of Economic Research, 5(19), 45-80. (In Persian). ##Akbari Moghadam, B. (2009). Computable General Equilibrium. Qazvin: Islamic Azad University of Qazvin. (In Persian). ##Manzoor, D., & Haqiqi, I. (2016). Computable General Equilibrium Model and its Application in Energy Policy Analysis. Tehran: Higher Education and Research Institute of Management and Planning. (In Persian). ##Banoui A. A., Vali Zadeh, A., Sadeqi, N., Mastali Parsa, M., & Moosavi Nik, H. (2015). Updating the Input-Output Table, Social Accounting Matrix and Designing the CGE Pattern and Their Applications in Socio-Economic Policy Making: 17. Statistical Basis of the Social Accounting Matrix of 2011. Tehran: Parliament Research Center, Office of Economic Studies. (In Persian). ##Burfisher, M. (2013). Introduction to Computable General Equilibrium Models. (F, Bazazan, & M. Soleimani Movahed, Trans.). Tehran: Ney Publication. (In Persian). ##Lofgren, H., Harris, R. L., & Robinson, Sh. (2002). A standard computable general equilibrium (CGE) model in GAMS. Washington D.C: International Food Policy Research Institute##Mijnen, H. (2013). Heterogeneity of Armington Elasticities across Countries. (Unpublished Masters Thesis), Wageningen University, Netherlands. ##Decaluwe, B., Cockburn , J., & N, Annabi. (2006). Functional Forms and Parametrization of CGE Models. PEP Working Paper No.04. Retrieved from##https://papers.ssrn.com/sol3/papers.cfm?abstract_id=897758. ##Berthold, N., Fehn, R., & Thode, E. (2002). Falling Labor Share and Rising Unemployment: Long–Run Consequences of Institutional Shocks?. German Economic Review, 3(4), 431- 459. ## | ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 1,180 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 1,166 |